Yarın akşam mübarek Berat gecesidir. Bu gecenin fazileti hakkında şu bilgiler verilmiştir. “Hâ mim. (Helal ile haramı vesâir hükümleri) açıkça bildiren (bu) Kitâb’a yemin ederim ki, hakîkat, biz onu mübarek bir gecede indirdik. Gerçek, biz (onunla kâfirlerin uğrayacakla–rı azabı) haber vericileriz.
(O, bir gecedir ki) her hikmetli iş, nezdimizde bir emir ile, o zaman ayrılır. Hakikat, biz Rabbinden bir (eser–i) rahmet (rahmet eseri) olarak (Peygam berler) gönderenleriz. Şüphe yok ki, O, hakkıyla işitenin, (her şeyi) kemâliyle bilenin tâ kendisidir.” (Duhân Sûresi 44 /1 –6)
Gunyetü’t– Tâlibîn’de İbn Abbâs –radıyallâhu anh–’ın bu âyetlerin tefsiri ile ilgili olarak şu açıklamaları zikredilmektedir:
“Hâ, mim: yani, Allah Teâlâ kıyamet gününe kadar olacak şeyler hakkında hükmünü vermiştir.
el–Kitâbü’l–Mübîn, Kur’ân–ı Kerîm’dir. Mübarek geceden mu–rad, Şaban ayının ortasındaki gecedir (yani, onbeşinci gecesi–dir). O gece, Beraat gecesidir.” (Gunye 1 /189)
Hasan Basri Çantay –rahimehullah–’ın Kur’ân–ı Hakîm ve Meâl–i Kerîminin mübarek gece ile ilgili açıklaması ise şöyledir:
“Kadir gecesi, yahut Şaban ayının yarısı olan Berâet gecesi.. Celâleyn’de: “O gece Kur’ân–ı Kerîm, Levh–i mahfûz’dan, yedinci gökten, dünya göğüne inmiştir.” denilmektedir.
Beydâvî ve Medârik’e göre: “Kur’ân o gece Levh–i mahfûz’dan bir bütün hâlinde dünya semâsına, sonra oradan kısım kısım Rasûlullâh –sallâllâhu aleyhi ve sellem–’e indirildi. O gecenin mübarek olması bundandır. Zîrâ Kur’ân’ın inmesi dinî ve dünyevî bir çok faydalara sebeptir. Yahut bu mübâreklik, o gece meleklerin inmesinden, ilâhî rahmetin coşup taşmasından, duaların kabul ve icabet bulmasından, nimetlerin taksîm ve ilâhî kaza ve takdirlerin birbirinden ayrılmasındandır.”
Müfessirler bu mübarek gece hakkında ihtilâf ettiler. Ekseriyet, bunun Kadir gecesi, İkrime ile bir grup da Berâet gecesi olduğunu söylemişlerdir. Ekseriyetin dayandığı hususlar şunlardır: Cenâb–ı Hak, el–Kadr sûresinde Kur’ân’ı, Kadir gecesinde, bu âyeti de mübarek bir gecede indirdiğini beyân buyurmuştur. Eğer bu iki geceden murat tek birgece olmasaydı tenakuz lâzım gelirdi. Allah Teâlâ içinde Kur’ân indirilen ayın Ramazan ayı olduğunu diğer iki âyette de açıkça ifâde etmiştir (bkz. ei–Bakara: 185). Buna göre mübarek gecenin Şaban gecelerinden değil, Ramazan gecelerinden biri olması îcâb eder. Cenâb–ı Hak, mübarek geceyi «Onda her hikmetli iş ayrılır.» diye vasıflandırmış, Kadir gecesi hakkında da, onda melekler ve rûh, her emirden dolayı Rablerinin izniyle inmekte olduğunu beyân buyurmuştur ki, bu emir o seneden gelecek seneye kadar olan amel, rızık, hayat, ölüm gibi Allah’ın kazasıdır.
İbni Abbâs –radıyallâhu anhümâ– der ki:
“Cenâb–ı Hakk’ın bütün kazaları Şaban’ın nısf (yarı) gecesinde memur meleklere tesiîm edilir.”
Bazılarına göre, Beraat gecesinde emirler Levh–i mahfuzdan istinsahına başlanır, kâtipler bu geceden gelecek senedeki aynı geceye kadar olan vak’aları yazar ve bu, Kadir gecesi bitirilir de rızıklara âit nüsha Mîkâil –aleyhisselâm–’a, harplere, zel–zelere, saikalara, çöküntülere âit nüsha Cebrail –aleyhisselâm–’a, ameller ile ilgili nüsha dünya göğünün sahibi ve büyük melek olan İsrafil –aleyhisselâm–’a, musîbetlere âit nüsha da Azrail –aleyhisselâm–’a tesiîm olunur.
Denildi ki, Berâet gecesine has, beş haslet vardır:
1– Her mühim iş o gece tefrîk edilir.
2– O geceki ibâdetin fazîleti büyüktür.
3– Rahmet–i ilâhiyye feyezan eder.
4– Mağfiret gecesidir.
5– O gece Rasûlullâh –sallâllâhu aleyhi ve sellem–’e şefaat hakkının tamâmı verilmiştir.
Çünkü Rasûl–i Ekrem –sallâllâhu aleyhi ve sellem– Şaban’ın 13. gecesi ümmeti hakkında şefaat istemiş, bu şefaatin üçte biri verilmiş, 14. gecesi yine istemiş, üçte biri daha verilmiş, 15. gecesi talep etmiş, bu gece şefaatin tamamı ihsan buyurulmuş. Bu şefaatten mahrum olanlar Allah’tan, devenin ürküp kaçtığı gibi kaçanlardır. Âdât–ı ilahiyyedendir ki, bu gece Zemzem kuyusunun suyu artar. Şaban’ın nısf (yarı) gecesine “Mübarek, Be–râet, Sak (berat, ferman), Rahmet” isimleri verilmiştir (Şeyhzâde, Râzî, Ebussuûd). (Kur’ân–ı Hakîm ve Meâl–i kerîm 3 / 55)
Gunyetü’t–Tâlibîyn’de Kur’ân–ı Kerîm’den âyet–i kerîmelerle îzah edildiği üzere: “Allah Teâlâ yağmura, zeytine, Hazret–i îsâ –aleyhisselâm’a, Kabe–i muazzama’ya vs. mübarek vasfını vermiştir.
Berâet gecesine de mübarek gece denmiştir. Çünkü o gecede yeryüzü sakinlerine (müslümanlara) rahmet, bereket, hayır, afv ve mağfiret iner.” (Gunye 1 /189)
Ali bin Ebî Tâlib –kerremellâhu vecheh–’den rivayet edilen hadîs–i şerîfte Rasûlullâh –sallâllâhu aleyhi ve sellem– şöyle buyurmuşlardır:
“Allah Teâlâ Hazretleri, Şaban’ın onbeşinci gecesi dünya semâsına nüzul eder, şunlardan maâdâ bütün müslüman–ların günahlarını afv eder: Müşrik veya münafık veya akrabası ile münâsebetini kesen veya zinâkâr kadın..”
Urve –radıyallâhu anh–, Hazret–i Âişe –radıyallâhu anhâ–’dan rivayet ediyor:
“Şaban’ın onbeşinci gecesinde Nebiyy–i Zîşân –sallâllâhu aleyhi ve sellem– yanımdan ayrılıp gitmişti... Ben, –sallâllâhu aleyhi ve sellem–’in diğer hanımlarına gittiğini sandım. Kalktım, eVde onu aramaya başladım. Ararken ellerim ayaklarına değdi. Secde hâlinde idi. Şu duayı okuyordu, hemen ezberledim:
“Yâ Rabbi!.. Sana kendimden geçerek secde ediyorum. Kalbim sana inandı. Nimetini ikrar, günahımı îtirâf ederim. Nefsime zulmettim, beni bağışla!.. Çünkü Senden başka günahları bağışlayan yoktur. Yâ Rabbi!.. Cezandan afvına, intikamından rahmetine, gadabından rızâna sığındım. Ve Senden Sana sığındım. Seni hakkı ile –Senin kendi nefsini sena ettiğin gibi– övmekten âcizim.” (devam edecek)
HİKMETİN SIRLARI /
Prof. Dr. Haydar BAŞ’ın kaleminden Gönül Sohbetleri
Konu: Yarın akşam mübarek Berat gecesidir. 
Salı Ağus. 04, 2009 10:30 pm
